Software installeren op Linux

Voorkennis en diepgang (beginner)
Een introductie binnen het onderwerp en weinig voorkennis is nodig.
Een artikel gericht op iedereen die beginner is binnen het betreffende onderwerp. Lichte voorkennis nodig en indien van toepassing staan definities en termen uitgelegd aan de onderzijde van de pagina.
We gaan een beetje de diepte in met dit artikel. Lichte voorkennis is handig en het gebruik van technische termen en definities zijn soms onvermijdelijk. Commando's kunnen ook gebruikt of toegelicht worden. Zowel de definities als commando's staan uitgelegd aan de onderzijde van het artikel.
Af en toe gaan we wat verder de diepte in en technische termen en definities zijn onvermijdelijk, net als benodigde commando's om een taak voor elkaar te krijgen. Waar mogelijk staat uitleg over de definities en commando's aan de onderzijde van de pagina.
Dit artikel gaat de diepte in en vergt enige voorkennis. Lees de tekst rustig door en laat het weten als er na het lezen toch nog iets onduidelijk is in de tekst.

In aanbouw

Dit artikel is nog in aanbouw. Het volledig uitwerken van de materie kost tijd, dus sommige artikelen worden in stappen gepubliceerd en verder uitgebreid.

Een systeem is pas echt waardevol en krachtig als de juiste software aanwezig is. Software is te vergelijken met gereedschap in een gereedschapskist. Maar net als gereedschap is er veel keuze en hoe vind je nou de juiste? In dit artikel bekijken we de opties om software te installeren.

Eerst een paar korte hulpvragen om je te helpen met het maken van een keuze. De diverse installatiemethodes worden vervolgens individueel toegelicht.

Kieshulp

Weet je niet precies op welke manier je software dient te installeren? Loop dan de volgende vragen door:

1. Is het software die binnen de grafische schil wordt gebruikt?

  1. Software is beschikbaar via Flatpak of Snap
  2. Pakketbron van de ontwikkelaar
  3. Package manager

2. Wil je de allerlaatste versie van bepaalde software gebruiken?

  1. Officiële pakketbron van de ontwikkelaar van de software
  2. Installeer de software vanuit een package (.deb/.rpm), bijvoorbeeld te downloaden vanaf website of GitHub/GitLab
  3. Liever niet: externe pakketbron van een derde partij

Package manager

Bijna iedere Linux-distributie gebruikt een package manager. Een package manager bestaat zelf vaak uit meerdere individuele commando’s, een database en documentatie. Deze combinatie van maakt het mogelijk om aanvullende software op een betrouwbare manier te installeren, bij te werken en eventueel weer te verwijderen.

De gebruikte package manager is sterk afhankelijk van je distributie.

DistributiePackage managers
Arch Linuxpacman, yay
Debianapt, dpkg
Fedoradnf, rpm, yum
Linux Mintapt, dpkg
openSUSEdnf, rpm, yum
Ubuntuapt, dpkg

Inzicht

Veel Linux-distributies gebruiken niet 1 package manager, maar meerdere commando's. Deze commando's werken vaak met elkaar samen, maar zijn ook los van elkaar te gebruiken.

Snap

Snap is een toolkit gemaakt door Canonical, het bedrijf achter Ubuntu. Waar software via een package manager nogal eens (flink) achter kan lopen, probeert snap dit op te lossen. Met behulp van een eigen formaat wordt een programma geleverd in een gebundeld geheel. Op het moment dat het betreffende programma wordt uitgevoerd, gebeurt dit voornamelijk in een zogeheten container. Met behulp van een container wordt de uitvoering afgeschermd van de rest van het systeem.

Voordelen:

  • Meer recentere software
  • Extra beveiliging door gebruik van containers

Nadelen:

  • Veel software is niet beschikbaar als snap
  • Extra complexiteit (b.v. rechten, bepaalde bestanden op systeem niet toegankelijk)

Flatpak

Net als Snap een toolkit voor de distributie van software. Flatpak is op meer Linux-distributies beschikbaar en ontwikkeling vindt plaats door een zelfstandig project.

Flatpak-software is voornamelijk gericht op desktop-applicaties voor de grafische schil. Denk aan bijvoorbeeld een webbrowser, e-mailprogramma, of software voor grafische bewerking.

AppImage

Een andere manier om extra software toe te voegen aan het systeem is AppImage. Zoals de naam eigenlijk al een beetje doet vermoeden is het een “afbeelding” van een applicatie. Software die op deze manier beschikbaar is bestaat uit een bundel aan componenten, waaronder uitvoerbare code, maar bijvoorbeeld ook ingebouwde documentatie, afbeeldingen en databestanden.

Het grote voordeel van AppImage is dat je slechts 1 bestand hoeft te downloaden. Wel dient het bestand na het downloaden eerst uitvoerbaar gemaakt te worden. Dan kan via de grafische omgeving:

  • Rechter muisknop op het bestand
  • Kies Eigenschappen
  • Kies tab Rechten
  • Vink aan optie Toestaan dat bestand wordt uitgevoerd als programma

Binnen de terminal kan dit met het commando chmod gevolgd door het bestand.

chmod +x BESTANDSNAAM.AppImage

Tarball

Sommige software kan als een tarball worden verspreid. Dit is een archiefbestand, erg vergelijkbaar met een zip-bestand. Een archiefbestand dient eerst “uitgepakt” te worden. Dit kan zowel grafisch als via de terminal.

Artikelen binnen deze sectie

Pakketbronnen toevoegen

Wil je een aanvullende pakketbron (software repository) toevoegen aan je systeem? Leer dan op welke manieren dat mogelijk is.