Cursus: Linux basis

Inhoudsopgave

Artikel voor het laatst bijgewerkt op 21 maart 2025.

Op deze pagina komt een basiscursus voor het gebruik van Linux. Wat wil jij graag leren?

Introductie

Voor deze cursus is geen voorkennis vereist. De teksten zijn geschreven met een beginner in gedachten en waar het kan in het Nederlands. Bij sommige termen ontkomen we niet aan Engelstalige woorden, om te beginnen met de “computer” zelf. De meeste termen die gebruikt worden zullen onderaan de artikelen toegelicht worden.

Besturingssysteem

Om Linux beter te begrijpen is het handig om iets meer te weten over een besturingssysteem. Een besturingssysteem is een combinatie van software die het mogelijk maakt op opdrachten aan de computer te geven. De computer zelf bestaat uit hardware, ofwel onderdelen van het systeem, inclusief externe componenten zoals een printer.

Voor de moderne computers en apparaten zijn er eigenlijk maar een paar populaire besturingssystemen beschikbaar:

• Android
• Apple iOS
• Apple macOS
• Microsoft Windows
• Linux

Ieder van deze besturingssystemen heeft een primaire doelgroep. Microsoft Windows vinden we nagenoeg niet terug op mobiele apparaten, maar voornamelijk op pc’s en notebooks. Android daarentegen op een mobiel.

Linux is in meerdere opzichten bijzonder te noemen, het draait namelijk op de allerkleinste computers, maar ook op enorme rekenclusters voor wetenschappelijke doeleinden en onderzoek. Het is de basis van Android en is te vinden in veel moderne tv’s. Linux zorgt er tevens voor een heel groot deel dat internet werkt, inclusief deze website.

Linux is flexibel en op maat te maken voor het betreffende doel. Het kan draaien op servers, op notebooks, in kleine apparaatjes en alles ertussenin.

Open source

Wie beter wil begrijpen hoe Linux werkt, kan eigenlijk niet heen om het principe van open source. Open source is een licentievorm van een werk, zoals programmeercode. Deze licentievorm geeft aan onder welke voorwaarden de programmatuur te gebruiken is. We spreken hierbij over vrij (als in vrijheid), niet zozeer gratis. Dat laatste is overigens vaak wel het geval. De meeste software is ook gratis te verkrijgen en te gebruiken.

Stukje geschiedenis

Linux is een open source project dat is gestart door Linus Torvalds. Het werd voor het eerst beschikbaar door hem gemaakt in 1991. De gebruikte licentie is GPLv2 en het project bestaat uit code uit verschillende programmeertalen waaronder C, Rust en assembly. In theorie kan iedereen bijdragen aan het project, maar het moge duidelijk zijn dat de ontwikkeling van een besturingssysteem een uitmuntend kennisniveau vereist van een programmeur.

Gebruik en toepassing

Linux draait op de allerkleinste apparaten tot aan de allergrootste supercomputers. Het is dus daarom niet verwonderlijk dat het ook op de meeste normale computers kan draaien. De enige uitzondering is hardware die nog net te nieuw is en waarvoor een fabrikant geen geschikte stuurprogramma’s heeft vrijgegeven. De ervaring leert dat dit steeds minder een probleem vormt.

Linux als server

Linux kan op een server worden gebruikt, om bijvoorbeeld een webpagina als deze beschikbaar te stellen. Een groot deel van het internet is mogelijk door het gebruik van Linux-servers. Denk hierbij aan webservers, maar ook systemen voor e-mail of simpelweg het versturen van data van de ene naar de andere kant van de wereld.

Linux op de desktop

Hoewel het aandeel Linux op de desktop (of notebook) nog relatief klein is, neemt het gestaag toe. Bij het gebruik op de desktop of notebook zijn er extra onderdelen die een grafische schil (interface) toevoegen. Op een server zijn deze vaak niet aanwezig, aangezien ze niet nodig zijn voor het beheer van het systeem.

Wordt vervolgd…