Basisdefinities voor de meestgebruikte Linux-termen

Leer de meestgebruikte termen kennen gerelateerd aan Linux, open source en open standaarden.

A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z

A

AMD64: populaire architectuur van de processor voor zowel Intel als AMD, ook bekend als x86-64
Apt: commando voor pakketbeheer zoals installeren en verwijderen van softwarepakketten

Backup: een reservekopie van data
Bash: een veelgebruikte shell die commando's kan opstarten en de status ervan bewaakt
Best practices: een maatregel die over het algemeen als verstandig en wijs gebruik zal worden beschouwd
Binair programma: in het Engels een binary; een bestand dat bestaat uit programmacode en uitgevoerd kan worden
Boot loader: een stukje software dat een besturingssysteem kan inladen en opstarten
Bootable: het geschikt maken om vanaf op te starten, zoals een live-cd of een partitie op de harde schijf

Codec: stukje ondersteunende software om bepaalde bestandsformaten met daarin geluid en video af te kunnen spelen
CPU: afkorting voor Central Processing Unit, ook wel de processor, die de computertaken verwerkt

Desktop: een normale computer (personal computer)
Desktop environment: een grafische omgeving die bestaat uit diverse componenten, inclusief een window manager, om een Linux-systeem grafisch te kunnen besturen
Directory: een map of folder met daarin bestanden
DNS: Afkorting voor domain name system, een vertaling tussen IP-addressen en namen van websites en systemen
Driver: software om bepaalde hardware, zoals een videokaart, aan te sturen zodat deze haar taak kan doen
Dual-boot: een optie om meerdere besturingssystemen naast elkaar te installeren en bij aanzetten van de computer te kiezen welke opgestart dient te worden

Filesystem: een structuur op (een deel van) opslagmedia zoals een harde schijf om bestanden veilig op te slaan en te voorzien van extra informatie zoals bestandsrechten en eigenaar
Firewall: een verkeersregelaar voor netwerkverkeer, waarbij inkomende of uitgaande verbindingen geblokkeerd kunnen worden

GNU: een project bestaande uit basisprogramma's om een besturingssysteem te vormen, vaak in combinatie met de Linux-kernel
Gufw: software om UFW (uncomplicated firewall) in te stellen via een grafische schil

Hardware: interne componenten die samen de computer vormen, inclusief externe randapparatuur (scherm, printer, opslag, etc.)
Hash: een waarde die berekend wordt door middel van een speciale wiskundige formule, bijvoorbeeld om te controleren dat data niet is gewijzigd
HTTPS: Afkorting voor Hypertext Transfer Protocol Secure, een manier van versleutelde communicatie tussen jouw webbrowser en een webserver
Hypervisor: meestal software met als doel om meerdere virtuele besturingssystemen op een enkel systeem te draaien

ISO-bestand: een bestandssysteem dat gebruikt kan worden om een cd of USB-stick te maken waarmee Linux opgestart kan worden

LibreOffice: open-source software met daarin een kantoorpakket en alternatief voor Word, Excel, PowerPoint en andere applicaties.
Linux: de kern van het besturingssysteem die de tussenschakel vormt van software en hardware
Linux-distributie: een combinatie van de Linux-kernel, basisprogramma's en aanvullende software en bestanden dat samen een compleet werkbaar besturingssysteem vormt
Live-cd: een cd of USB-stick waarvan Linux opgestart kan worden

Malware: kort voor malicious software, ofwel kwaadaardige software zoals virussen, rootkits en backdoors
Memory leak: het onbedoeld groeien van het geheugengebruik door een proces, vaak door een fout in de programmeercode
Mirror: een kopie van data of een ander systeem, zoals bij software-updates

Namespace: het opsplitsen van een deel van het systeem waardoor bijvoorbeeld processen slechts een beperkt beeld krijgen van het grotere geheel (soort van eigen bubbel)
NAS (Network Attached Storage): opslagruimte op een extern apparaat dat gekoppeld is aan het netwerk, zoals een apparaat van Synology of QNAP
Notebook: draagbare computer, vaak ook wel de laptop genoemd
NTP (Network Time Protocol): een protocol en implementatie om de datum en tijd te synchroniseren tussen systemen met een relatief hoge precisie

PID: uniek nummer voor een proces op Linux-systemen
Piping: het koppelen van twee of meer programma's waarbij data (uitvoer) uit het voorgaande commando verwerkt door het opvolgende programma (als invoer)
Preloading: data of programma's inlezen nog voordat het opgevraagd wordt met als doel een snellere verwerking
Privacy: het recht om alleen gelaten te worden; digitale privacy is vooral gericht op de controle over eigen data en informatie
Proces: een programma dat geladen is in het geheugen van het systeem en actief of inactief is
Processor: de rekeneenheid in een computer die opdrachten verwerkt

RAID (Redundant Array of Independent Disks): combinatie van harde schijven, vaak in servers of NAS, met afhankelijk van gekozen RAID-niveau de focus op snelheid of betrouwbaarheid
RAM (Random Access Memory): het normale werkgeheugen van een computer en bestaat uit actieve en inactieve processen en data om te verwerken
Root-account: de gebruiker 'root', de beheerder van het systeem met user ID (uid) 0
Rootkit: software met het doel zichzelf te verstoppen om detectie door malware-scanner tegen te gaan
RSS: Afkorting voor Really Simple Syndication, een bestandsformaat om nieuwe artikelen op je favoriete blogs en websites te volgen

Server: computer met als doel om een dienst aan te bieden, zoals ontvangen en versturen van e-mail, of een website
Shell: een software-component dat opdrachten verwerkt zoals uitvoeren van commando's en programma's en de uitvoer toont
Software repository: opslag van broncode gebruikt voor software-ontwikkeling of binaire bestanden ten behoeve van software-updates
Software-update: een nieuwere versie van een geïnstalleerd programma
Stuurprogramma: software met specifieke doel om hardware zoals interne componenten (videokaart) of externe apparaten (printer) aan te sturen
Swap: stukje gereserveerde ruimte op de harde schijf om het geheugengebruik te optimaliseren, voornamelijk bij hoog actief gebruik van het werkgeheugen
Synchroniseren: een bron en bestemming inhoudelijk gelijktrekken, zoals voor het maken van een reservekopie van meerdere mappen en bestanden
System-hardening: een reeks aan maatregelen waarbij onnodige componenten worden weggehaald of uitgeschakeld, instellingen worden aangescherpt en extra software met specifiek doel toegevoegd aan het systeem

Telemetry: Engels voor telemetrie, het meten van gegevens en deze doorsturen; vaak gevoelig een onderwerp voor privacy
Terminal: een tekstgebaseerde omgeving waarbij taken en commando's ingevoerd kunnen worden die verwerkt worden door de shell

Uid: kort voor user ID; een uniek nummer per gebruiker op het systeem
Upstream: binnen software bedoelen we hiermee het project dat bovenliggend is aan een ander project, vaak het oorspronkelijke software-project
USB-stick: draagbaar opslagmedium dat verbonden kan worden met de computer door middel van de USB-poort

Versleuteling: het omzetten van de oorspronkelijke data naar een gecodeerde versie die alleen met de juiste digitale sleutel weer in originele vorm te lezen is
Virtualisatie: het proces om de beschikbare middelen van een systeem op te splitsen en individueel toe te kennen aan meerdere virtuele systemen
Virtueel systeem: een besturingssysteem dat binnen een ander besturingssysteem draait door middel van virtualisatie, waardoor meerdere systemen gelijktijdig mogelijk zijn
Virus: kwaadaardig stukje software dat zichzelf probeert te verspreiden

Webbrowser: software om webpagina's mee te bekijken inclusief interacties zoals de invoer van gegevens of verrichten van taken